Ihe e dere n’okwu Gọvanọ Chukwuma Charles Soludo kwuru n’oge emume afọ iri isii na abụọ (62) nwechara nnwere onwe Naijiria, nke e mere na Dr. Alex Ekwueme Square, Awka.
Taa, anyị na-eme ncheta afọ iri isii na abụọ nke nnwere onwe anyị. Afọ iri isii na abụọ gara aga, e wedara jakị otu. Ma achọrọ m icheta nke ọma Queen Elizabeth nke abụọ nke ebe nchekwa gọziri agọzi. Ka Chukwu nye mkpụrụ obi ya ezumike ebighi ebi.
Afọ iri isii na abụọ gara aga, mmadụ nwere ike ịnọ na-eche ihe anyị ga-eme na-kwa ihe anyi ga-ekwu, anyị na-eme mba anyị dị ka mba ojii kacha nwee ọnụ ọgụgụ n’ụwa.
Anyị na-eme ka Nigeria na ụdị dị iche iche; dị ka akụ na ụba kasị ukwuu na Africa.
Ee! Anyị na-eme ka nna anyị tọrọ ntọala bụ ndị lụkwara ọgụ na ụfọdụ na ọbara ha, inye anyị mba ọhụrụ, nke anyị niile ga-alụ ugbu a iji chekwaa na-eto na-aghọ ndị kasị oji mba n’ụwa. Nke ahụ bụ ihe a kara aka na ọ ga-abụ; ma anyị ga-ejikọ ọnụ kwuo ya.
Anyị na-eme ka ndi ntorobịa anyị. Na-kwa ndị niile na-adọgbu onwe ha n’ọrụ kwa ụbọchị iji mee ka obodo a dị ukwuu.
Na-ekiri ihe ngosi ahụ taa na ndị ọchịagha, ndị agha anyị, ndị ọrụ nchekwa anyị na-arụ ọrụ ehihie na abalị iji chebe anyị. Anyị na-eme ka ndị Nigeria nkịtị, ndị ogbenye, ndị niile kwenyere na Nigeria ọhụrụ ga-ekwe omume. Ọ bụ ya mere anyị ji bịa mee meme taa.
Ma, anyị chọpụtakwara na n’ime afọ iri isii na abụọ nke ndụ anyị, ndị nna anyị tọrọ ntọala nwere ike na-atụgharị n’ili ha ma na-echeta ihe ha nwere ike nweta karịsịa na Republic nke mbụ na-enweghị mmanụ, ọ bụ nanị ntakịrị ihe onwunwe na ọrụ ugbo.A mam na mpaghara ọwụwa anyanwụ- ndị nna nna anyị; Dọkịnta Nnamdi Azikiwes, M.I Okparas, Akanu Ibiam, ha nyere aka wulite akụ na ụba mpaghara na-eto ngwa ngwa n’ụwa site na naanị nkwụ na ọrụ ugbo. Ha ga na-atụgharị n’ili ha ka ha legharịa anya n’azụ wee hụ ebe anyị nọ taa, n’agbanyeghị trillions enwetara site na mmanụ, Nigeria ka na-akụtu ihe karịrị pasentị iri nke ike ya. Ma nke ahụ bụ ihe nwute.
Ma taa, na nke a 62th ncheta. Maka m ọ bụ nkeonwe n’ihi na abụ m nwa kwụụrụ onwe ya na ịhụ ka anyị si jee na ebe anyị nọ dị ka mba nke gara aga dị ebube karịa ugbu a. Nke a ga-akwụsịrịrị.
A na m akpọku ndị niile na-ahụ maka ọdịmma obodo Naijiria na nke a bụ oge ijikọ ọnụ. Afọ na-abịa bụ afọ ntuli aka. Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị nọ ebe niile ugbu a, na-achọ ịbanye n’ọchịchị. Mana echere m na ọ bụ oge ịchọ mkpụrụ obi, ka anyị ga-achọpụtaghachi ebumnobi nke ozi ọha. Oge ka anyị ga-achọpụtaghachi ihe bụ isi na ihe kpatara ndị nna ntọala anyị ji lụọ ọgụ ka anyị bụrụ mba nweere onwe ya. Ka anyị wulite agbụrụ ojii ahụ nke ga-abụ mba ojii kacha ukwuu n’ụwa. Ana m akpọkukwa ndị niile na-ahụ maka ọdịmma mba ka ha dịrị n’otu. maka Naijiria na-esote ndi nwere ikike niile iji bụrụ ihe ọ bụla anyị chọrọ ka ọ bụrụ.
Maka Umunne m Ndi Anambra, etinyere m akwụkwọ maka ọrụ ahụ na ọnwa isii ugbu a, kamgbe a ṅụrụ iyi ọnụ na osote m, Dr Onyekachukwu Ibezim, anyị na-arụ ọrụ, na-agbanye n’akụkụ niile, na-agbalị ileba anya ụfọdụ isi okwu ntọala. , ka anyị wee nwee ike ibipụta ihe niile dị mkpa na nrọ anyị na ọhụụ anyị dị ka ekwuru na Soludo Solution manifesto- atumatu iji wulite obodo mepere emepe dị ndụ ma nwee ọganihu dị ka Anambra.
Anyị na-eme ka ndị anyị kwụ n’ubu ha taa. Ọnwa isii ndị a, anyị na-agbalịsi ike ileba anya n’ihe gbasara ntọala ndị metụtara mkpịsị aka ise nke usoro ahụ- nchekwa, iwu na usoro, mgbanwe akụ na ụba, usoro mmekọrịta mmadụ na ibe, ọchịchị, gburugburu ebe obibi.
Mgbe anyị bịara, e nwere ihe dị ka ogige iri na ise n’ebe nile, ịtọrọ mmadụ na igbu mmadụ. Taa, unu onwe unu na-agba akaebe na ihe owuwu ụlọ ha na-ewu ewu nke ukwuu. Nchekwa alaghachila n’Anambra. Mana ka ọ gaa n’ihu, ọ chọrọ unu niile. Anambra pụrụ iche maka mbọ mkpokọta, obodo na nke onye ọ bụla. Taa, anyị na-ebuli mmụọ Anambra ahụ ka anyị na-ekwu n’ụkwe anyị. Site n’enyemaka gị, anyị ga-aga n’ihu na-ewu Anambra nke nwere onwe ya na nchekwa maka onye ọ bụla na-abịa ahịa.
Maka ndị na-eme nke ọma n’ụdị brigandage na enweghị ntaramahụhụ. Ụbọchị ndị ahụ agwụla. Ndị agbero na ndị ọzọ. Anyị agwala gị na o nweghị ebe maka nke ahụ na Anambra. Anyị na-enye gị ohere, ebe anyị na-enye gị ụfọdụ ọzụzụ. Ịga na-akpagbu ndị na-anya ụgbọ ala na ndị na-anya ụgbọ ala dịka ihe e ji ebi ndụ enweghị ebe na steeti a.
Nye ndị na-erube isi n’iwu, anyị nwere ọrụ ichekwa unu niile. Ozi anyị nyere gị bụ na pasent efu efu n’ime ha enweghị ike ịkọwa onye anyị bụ. Isi ihe asatọ nde mmadụ ise ndị ọzọ ga-ahapụrịrị ka ha nụ ụtọ ndụ ha ma ghọta ike Chineke nyere ha, n’ụzọ zuru oke. Nke a mere anyị ji nọrọ ebe a. Achọrọ m ime ka obi sie gị ike na anyị ga-aga n’ihu ehihie na abalị, ụbọchị ọ bụla n’izu iji hụ na ebe a ka dị nchebe.
N’ime ọnwa isii ugbua, anyị enyela ụzọ karịrị otu narị kilomita na iri abụọ. Anyị na-aga n’ụzọ ndị ọzọ nke njem – ụgbọ ala ụgbọ ala na imewe nke anyị ọhụrụ ulo oru obodo, anyị luru ụlọ ọrụ ogige ntụrụndụ, iji kwadebe ha. Anyị na-agbalị ịwepụ jinx na ogige ụlọ ọrụ mmepụta ihe na Nnewi. Obodo ntụrụndụ ọhụrụ anyị. Anyị nwere ngwugwu zuru ezu maka gị. Nke ahụ bụ agenda. Anyị na-ewu ntọala naanị. Dị ka onye bụbu onye isi ala America kwuru otu oge: “Ị hụbeghị ihe ọ bụla.”
N’ihe gbasara mmekọrịta mmadụ na ibe ya, dị ka ị maara, anyị kpebisiri ike ịkwụsị oge na-enweghị ndị nkụzi na-enweghị ndị dọkịta na ndị nọọsụ. Anyị na-arụ ọrụ n’iwulite ego mmadụ na-arụpụta n’ụlọ na mbupụ na mba ọzọ.
N’ihe gbasara ọchịchị, ebumnobi anyị bụ iji obere ihe na-eme karịa. N’oge mmanụ fọrọ nke nta ka ọ na-apụ na ebe ego ọha na eze siri nnọọ ike.
Ego ọ bụla ị na-etinye n’aka anyị ga-abụ nke zuru oke na nke ziri ezi iji mee ihe. Mana n’ịga n’ihu n’ọrụ a nke onwe na nke onye ọ bụla, onye ọ bụla ga-akwụrịrị oke nke ya. Kwụọ ụtụ isi gị.
Gburugburu ebe obibi anyị ka bụ nke mbụ ihe egwu dị na Anambra. Ihe dị ka pasenti iri atọ ruo iri anọ nke ala anyị na-ejupụta na mbuze mmiri ma ọ bụ na-eyi ya egwu. Mbize, ụbọchị ọ bụla bụ ihe mberede nye Anambra. Ị hụwokwa ihe okike. Kwa afọ, anyị na-enwe idei mmiri n’akụkụ ebe ndị dị n’ụsọ oké osimiri.
Ugbu a ihe dị ka ọchịchị ime obodo atọ emetụtala nke ukwuu. Ọtụtụ puku ndị Anambra na-emetụta, a na-ebupụkwa ha ugbu a n’ogige IDP, na-efu nnukwu ego iji dozie ha. Gọọmenti na-eme nke ya, mana anyị niile ga-agbakọ ọnụ.
Enwere ọrụ nkeonwe ọbụlagodi na mpaghara gburugburu ebe obibi. Ndị mmadụ n’otu n’otu ga-edobe ebe anyị dị ọcha, akwụkwọ ndụ, atụmatụ na-adigide. N’oge na-adịghị anya, anyị ga-amalite ọrụ na-ehichapụ ọwa mmiri niile, na-ekpochapụ ụzọ niile nke mmiri ka idei mmiri ghara ịga n’ihu na-akpata mbibi ọ na-eme ebe niile.
Anyị na-akpọkukwa gọọmentị etiti anyị na gọọmentị etiti ga-arụkọ ọrụ iji hụ na anyị chọtara ngwọta na-adịgide adịgide n’akụkụ oke osimiri. Ka anyị bido wuo mgbidi n’akụkụ osimiri ndị a nke na-emebi ihe ndị e ji ebi ndụ, ala ugbo na ụlọ kwa afọ.
Site n’iji ihe eji ezi uche eme ihe, anyị nwere ike iweta ihe ngwọta na-adịgide adịgide na nke ahụ ka ụmụnna anyị ndị dị n’akụkụ Anambra West, akụkụ Anambra East, Ọgbaru na ndị otu, nwee ike ịnụ ụtọ ọnwa iri na abụọ n’otu afọ, na-agbapụghị n’ụlọ ha. . Anyị nwere ike ma ọ bụrụ na anyị ejiri ọnụ.
N’ikpeazụ, ozi m na-ezigara Ndi Anambra na Nigeria bụ oku maka imekọ ihe ọnụ. Nke a abụghị ọrụ maka naanị otu onye ma ọ bụ nke ọzọ. Nke a abụghị ọrụ gọọmentị. Onye ọ bụla nwere ihe ọ ga-atụnye. Ihe m na-arịọ gị maka Naijiria bụ ụbọchị ọ bụla na-ajụ ihe ị mere taa iji mee ka Naijiria bụrụ obodo kachasị ukwuu, obodo ojii kacha mma n’ụwa na-ebi na ọganihu.
Na steeti Anambra, ajụjụ a na-ajụ kwa ụbọchị, dịka ndị na-eme njem, ebe ọ bụla ị nọ. Anyị nwere ihe karịrị pasentị iri ise nke ndị bi na mpụga ala nna anyị. Kwa ụbọchị, jụọ onwe gị ajụjụ a; ihe m mere ka Anambra wee nwee nchekwa, di ndu na ọganiru. Ọ bụrụ na onye ọ bụla na-eme akụkụ nke ya, obodo a ga-ebili na-edu ndị fọdụrụ n’Africa na narị afọ iri abụọ na abụọ ga-abụ narị afọ Africa.
Daalụ.
Prof Chukwuma Charles Soludo, CFR
Gọvanọ Anambra steeti
Akụkọ: Christian ABURIME